Dublin – 20 Mayıs 2025 / Berkay Kılıç
İrlanda’da son yılların sosyal ve ekonomik sorunlarından biri olan konut krizi, bu kez beklenmedik bir çıkmazla karşı karşıya: Bankalar konut projeleri için milyarlarca avroluk fon ayırmış durumda, ancak müteahhitler bu finansmana rağmen projelere başlamakta gönülsüz davranıyor.
Bankalar: “Para Var, Talep Yok”
İrlanda’nın en büyük iki bankası Bank of Ireland ve AIB, geçtiğimiz hafta yaptıkları açıklamada, hükümetin yıllık 50 bin konut üretim hedefini desteklemek amacıyla ayrılan milyarlarca avroluk inşaat kredilerinin çoğunun kullanılmadığını duyurdu.
- Bank of Ireland, 2.5 milyar avro ayırmasına rağmen yalnızca 1.2 milyar avronun taahhüt edildiğini belirtti.
- AIB ise daha fazla finansman sağlamaya hazır olduklarını, fakat yeterli sayıda başvuru almadıklarını ifade etti.
Müteahhitler Neden Geri Duruyor?
Sektör uzmanlarına göre, fonlara erişim olmasına rağmen müteahhitlerin isteksizliğinin ardında şu temel faktörler yatıyor:
- Planlama izinlerinde aşırı bürokrasi ve gecikmeler
- Arazi teminindeki zorluklar ve fiyatlardaki yükseliş
- İnşaat maliyetlerinin artması
- Kira sınırlamaları gibi yasal düzenlemelerin belirsizliği
Bu engeller, özellikle orta ölçekli yerel geliştiricileri yatırım yapmaktan alıkoyuyor.
Rakamlar Endişe Verici
2024 yılı sonu itibarıyla İrlanda’da yalnızca 30 bin yeni konut inşa edilebildi. Bu, önceki yıla göre %7’lik bir düşüş anlamına geliyor. Merkez Bankası, bu trendin devam etmesi hâlinde hükümetin önümüzdeki üç yıl boyunca hedeflediği 50 bin yıllık üretim miktarına ulaşmasının mümkün olmadığını açıkladı.
Kiralar Artıyor, Talep Patladı
Özellikle başkent Dublin, Cork ve Galway gibi büyük şehirlerde konut kiraları son 12 ayda ortalama %13 artış gösterdi. Öğrenciler, göçmenler ve ilk kez ev sahibi olmak isteyen genç profesyoneller, sınırlı arz ve yükselen fiyatlar nedeniyle barınma sıkıntısı yaşıyor.
Türkler İçin Ne Anlama Geliyor?
İrlanda’da yaşayan veya taşınmayı planlayan Türk vatandaşları için bu gelişmeler kritik önemde.
- Öğrenciler ve genç çalışanlar, artan kiralar nedeniyle paylaşımlı evlerde yaşamak zorunda kalıyor.
- Yatırım yapmayı düşünen Türk girişimciler için ise düşük arza rağmen yüksek kira getirisi, cazip fırsatlar sunuyor.
Ancak, inşaat projelerinin yavaşlaması, arz-talep dengesizliğini daha da derinleştirerek hem yaşam kalitesini düşürüyor hem de sosyal baskıları artırıyor.
Sonuç: Finans Var, Cesaret Yok
İrlanda konut piyasası, belki de tarihinde ilk kez finansal değil güven ve sistem sorunu nedeniyle tıkanmış durumda. Fonların kullanılmaması, yalnızca barınma krizini değil, ekonomik büyüme, sosyal eşitlik ve yatırım ortamı açısından da tehlikeli sinyaller veriyor.
Hükümetin bir sonraki adımı, yalnızca teşvik paketleri değil; planlama süreçlerini sadeleştiren, müteahhitlere güvence veren ve dengeleyici kira politikaları geliştirmek olacak gibi görünüyor.
