19 Mayıs 2025 – Berkay Kılıç
İrlanda Hükûmeti, bugün Brüksel’de imzalanan ve Avrupa Birliği (AB) ile Birleşik Krallık (BK) arasındaki ilişkileri yeniden çerçeveleyen yeni anlaşmayı “tarihi bir kazanım” olarak değerlendirdi. Brexit’in ardından uzun süredir süregelen gerginliklerin ardından sağlanan bu diplomatik mutabakat, İrlanda’nın ekonomik ve jeopolitik önemini bir kez daha öne çıkardı.
Anlaşmanın Kritik Başlıkları
Yeni AB-BK anlaşması, özellikle sınır kontrolleri, ticaret düzenlemeleri, savunma iş birliği ve vize prosedürleri konusunda kapsamlı kolaylıklar sunuyor. Öne çıkan başlıklar şunlar:
- Hayvan ve bitki ürünlerinde gümrük denetimlerinin azaltılması,
- AB’nin savunma araştırma fonlarına BK’nin yeniden katılımı,
- Kıta Avrupası ile Britanya arasında karşılıklı vize kolaylıkları,
- Balıkçılık haklarında 12 yıllık karşılıklı erişim taahhüdü.
Taoiseach (Başbakan) Simon Harris, anlaşmanın ardından yaptığı açıklamada, “Bu mutabakat, İrlanda’nın ticari istikrarı kadar sınır ötesi toplumsal huzuru da güçlendirecek. Özellikle Kuzey İrlanda’daki barış sürecinin korunması açısından büyük önem taşıyor,” dedi.
İrlanda’nın Brexit Sonrası Yükselişi
Brexit süreci boyunca İrlanda, Avro Bölgesi’nin İngilizce konuşulan finansal merkezi olma avantajını akıllıca kullanarak birçok uluslararası şirketin Avrupa merkezine ev sahipliği yapmaya başladı. Öne çıkan bazı örnekler:
- JP Morgan, Londra’daki ofislerinden 1.000’den fazla çalışanını Dublin’e taşıdı.
- Stripe, 2021’de küresel mühendislik merkezi olarak Dublin’i seçti.
- Facebook, Google ve Microsoft gibi teknoloji devlerinin Avrupa merkezleri zaten uzun süredir İrlanda’da konumlanmış durumda.
Bu şirketler için İrlanda, hem Avrupa pazarına doğrudan erişim hem de düşük kurumlar vergisi (%12.5) ile stratejik bir üs olarak öne çıkıyor.
Ekonomik ve Politik Yansımalar
Yeni AB-BK anlaşması, sadece ticaretin yeniden yapılandırılması açısından değil, İrlanda ekonomisinin dışa açıklığı ve uluslararası yatırımlara çekiciliği açısından da bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
- Gıda ve tarım ihracatında tıkanıklıkların açılması bekleniyor.
- Kuzey İrlanda Protokolü’ne uyumlu bir çözüm modeli oluşturularak sınır anlaşmazlıkları minimize edilecek.
- Savunma sanayii ve araştırma projelerinde İrlanda’nın Avrupa içindeki pozisyonu güçlenecek.
Ekonomistlere göre, anlaşma sonrası Dublin’in yalnızca finansal değil, diplomatik anlamda da daha etkili bir pozisyona yerleşmesi bekleniyor.
Sonuç: İrlanda, Brexit’in En Sessiz Kazananı mı?
Brexit sonrası belirsizlik, birçok ülkeyi ekonomik olarak zorlarken, İrlanda hem siyasi istikrarı hem de yatırım dostu ortamıyla önemli bir avantaj elde etti. Bugün imzalanan yeni anlaşma ise bu stratejik pozisyonu kalıcılaştırma yolunda güçlü bir adım olarak görülüyor.
İrlanda artık yalnızca teknoloji devlerinin merkezi değil, aynı zamanda Brexit sonrası Avrupa-Birleşik Krallık ilişkilerinde denge unsuru olma yolunda ilerliyor.
